تفاوت صادرات و واردات از تعریف و ماهیت آنها ایجاد میشود. تعاریف ساده و اصلی از ماهیت صادرات و واردات میتواند تفاوتهایشان را نشان دهد. منظور از واردات این است که کالا و خدمات را از کشورهای دیگر برای مصارف داخلی یا فروش در بازار داخلی خریداری و وارد کشور کنیم، در حالی که صادرات به این معنا است که کالاها و خدمات خود را به کشورهای دیگر بفروشیم.
در اصل از واردات کالا برای تأمین خواستههای داخلی کشور استفاده میشود، اما صادرات کالاها برای حضور در بازارهای جهانی است.
از مهمترین تفاوتهای صادرات و واردات بحث اقصادی بودنشان است؛ واردات زیاد از کشورهای دیگر به ضرر اقتصاد داخلی کشور تمام میشود در حالی که صادرات زیاد به کشورهای دیگر برای اقتصاد کشور بسیار مفید است.
واردات زیاد نشانگر تقاضای زیاد در کشور است اما صادرات بالا نشاندهنده مازاد تجارت در یک کشور است.
واردات یک هزینه اضافی برای کشور بوجود می آورد اما کشور از طریق صادرات میتواند به درآمد اضافهتر دست پیدا کند.
واردات و صادرات دو اصطلاحی هستند که فقط در تجارت استفاده میشوند. تجارتی که بین دو کشور و در خارج از مرزهای یک کشور صورت میگیرد را اصطلاحا تجارت خارجی میگویند. اگر تجارتی بین دو شهر یک استان (ایالت) یا در محدوده یک کشور صورت گیرد، تجارت داخلی یا خرده فروشی یا عمده فروشی نامیده میشود.
حالا میخوایم به طور کامل راجب واردات صحبت کنیم
واردات به نوعی از تجارت خارجی گفته میشود که توی اون کالا یا محصولاتی را از کشور خارجی به کشور مبدا (یا به اصطلاح کشورخودتان) وارد میکنید تا توی بازار داخلی مجدداً به فروش برسد.
برای واردات کالا باید مراحل زیر را پشت سر بزارید
استعلام بازرگانی
فرایند واردات با استعلام تجاری یا بازرگانی شروع میشود که چند کشور و شرکت محصول مورد نیاز یک کشور رو صادر میکنن و شرکت واردکننده هم باید تمام جزئیات رو از راهنمای تجاری، انجمنهای تجاری و … دریافت کند. پس از دریافت اطلاعات کالاهای مورد نیاز، شرکت واردکننده با شرکتهای صادرکننده برای اطلاع از نرخ و شرایط تحویل اون کالاها ارتباط برقرار میکنند.
اخذ مجوز واردات
بعضی از کالاها مشمول مجوز واردات میشوند و بعضی دیگه مشمول مجوز واردات نیستند. پس واردکننده موظفه در عمل از سیاست صادرات و واردات آگاهی داشته باشد تا بدونه آیا کالای مورد نیاز واردکننده نیاز به مجوز واردات داره یا نه. در صورت نیاز، واردکننده باید تمام مراحل لازم برای دریافت مجوز وارد کردن اون کالا رو انجام بدهد.
تهیه ارز
واردکننده با توجه به اقامت صادرکننده در کشور خارجی ملزم به گرفتن ارز است و پرداخت کالا رو به ارز رایج توی کشور محل اقامت خودش مطالب میکند.
ثبت سفارش
واردکننده برای تامین کالاهای مورد نیاز خود به صادرکننده سفارش میدهد. سفارش واردات شامل جزئیات مربوط به قیمت، کیفیت، کمیت، رنگ و … برای کالاهای ارسالی میباشد.
اخذ اعتبار اسنادی
در صورت توافق شرایط پرداخت بین واردکننده و صادرکننده، شرکت واردکننده باید اعتبار اسنادی رو از بانک خود بگیرد و به صادرکننده بدهد تا نشان بدهد برای تحقق تعهد خود اعتبار دارد.
ترتیب وجوه
واردکننده کالا باید قبل از رسیدن کالاهای خود به بندر، امور مالی مورد نیاز رو انجام داده باشد.
دریافت مشاوره حمل و نقل
هنگامیکه کالا توی کشتی بارگیری شد، صادرکننده توصیه حمل و نقل صحیح رو ارسال میکند که حاوی اطلاعات دقیق در مورد کالای حمل شده است. این توصیه شامل شماره فاکتور، نام کشتی، شماره بارنامه، بندر صادراتی، توضیحات مربوط به حمل و نقل کالا و … میشود.
ابطال اسناد واردات
صادرکننده بعد از ارسال کالا، اسناد مهمی را طبق شرایط قرارداد تنظیم میکند و در اختیار بانکدار قرار میدهد تا به ترتیبی که در اعتبار اسنادی مشخص شده، بانک تحویل کالا را ادامه بدهد.
ورود کالا
صادرکننده کالا را طبق شرایط قرارداد ارسال میکند. کشتی مسئول به افسر مسئول توی اسکله اطلاع میدهد که محصولات وارد کشور شدهاند، به دنبال آن افسر مورد نظر سندی را به نام مانیفست عمومی واردات به صاحب کالا ارائه میدهد.
ترخیص و آزاد کردن کالا از گمرک
هنگامیکه کالا به کشور مقصد میرسد، مشمول ترخیص گمرکی میشود که یک فرایند بزرگ است و طی آن تعدادی تشریفات قانونی باید انجام بشود.
واردات به معنای آوردن محصول یا خدمات به کشوری است تا آن محصول یا در بازار داخلی مورد استفاده قرار بگیرد یا برای صادرات به سایر کشورها فروخته شود. هر کشوری سعی میکند کالاهای کمتری را وارد کشور کند و بیشتر اوقات، یک کشور فقط کالاهایی را وارد میکند که یا قادر به تولید آن در داخل کشور نیست یا نمیتواند با همان هزینه پایینی تولید کند (در صورتی این اتفاق میافتد که تولید کالایی در داخل کشور هزینه بیشتری در برابر وارد کردن اون کالا به داخل کشور داشته باشد). هر کشوری ترجیح میدهد کالاهایی را وارد کند که منابع آن یا در کشور موجود نیست یا کالاهایی باشد که داخل کشور قادر به تولید آن نیستند.
در بسیاری از مواقع، کشورها مواد اولیه یا اجناسی را وارد میکنند که در داخل کشور موجود نیست اما ملزم به تولید آن کالاها یا خدمات در داخل کشور هستند. به عنوان مثال، بسیاری از کشورها نفتی را وارد میکنند که نمیتوانند در کشور خود تولید کنند چون منابع طبیعی آن را ندارند. بنابراین برای تولید نفت به کشورهایی وابسته هستند که منابع طبیعی نفت دارند. واردات برای یک کشور و اقتصاد آن ضروری است، زیرا از طریق واردات است که یک کشور میتواند به کالاهای کمیاب، نایاب و کالاهایی که تولید آنها در داخل کشور گران تمام میشود، دست پیدا کند.
حالا راجب صادرات به صورت کامل حرف میزنیم
صادرات رو میتوان به شکل دیگری از تجارت تعریف کرد که توی این فرایند کالاهای تولید داخل بنابر تقاضای خریداران از خارج از کشور، به اون کشورهای خارجی ارسال میشود.
برای صادرات کالا به کشورهای دیگر باید مراحل زیر را طی کنیم:
رسید استعلام و ارسال پیشنهاد
خریدار کالا، استعلامی را به شرکتهای صادرکننده یا تولیدکنندههای مختلف ارسال میکند و درخواست قیمت، کیفیت، سرتیفیکیت و شرایط و ضوابط آن کالاها را میدهد. صادرکنندهها هم در ازای درخواست مشتری خود یک پیش فاکتور با جزئیاتی مثل اندازه، وزن، کیفیت، رنگ، درجه، نحوه تحویل، نوع بستهبندی، نحوه پرداخت و … آماده میکنند و برای خریدار ارسال میکنند.
رسید سفارش
وقتی که خریدار با قیمت، مقدار، شرایط و ضوابط صادرکننده موافقت کرد، سفارشی را برای ارسال کالا به نام خود شخص ثبت میکند.
تعیین اعتبار واردکننده
صادرکننده بعد از دریافت سفارش، اعتبار خریدار (واردکننده) رو استعلام میکند. برای اطمینان از این که پس از رسیدن کالاها به مقصد، احتمال عدم پرداخت وجه توسط واردکننده وجود دارد. برای اطلاع از اعتبار، صادرکننده از واردکننده اعتبار اسنادی مطالب میکند.
اخذ مجوز
صادرکننده باید تشریفات قانونی خاصی را انجام دهد، چون کالاهای ارسالی مشمول قوانین گمرکی هستن که سازمان صادرکننده رو ملزم میکند قبل از انتقال کالا، مجوز صادرات داشته باشند.
تامین مالی قبل از ارسال
بعد از گرفتن مجوز صادرات، صادرکننده برای اخذ فاینانس (کمک موسسه مالی) قبل از ارسال برای انجام فعالیتهای تولیدی به بانک یا موسسه مالی مراجعه میکند.
تولید کالا
وقتی که صادرکننده از بانک کمک مالی دریافت کند، صادرکننده طبق نیاز واردکننده شروع به تولید کالا میکند.
بازرسی قبل از ارسال
بازرسی اجباری کالا توسط مرجع مربوط صورت میگیرد تا اطمینان حاصل بشود که فقط محصولات با کیفیت خوب از کشور صادر شود.
اخذ گواهی مبدأ
کشورهای واردکننده برای کالاهای کشور صادرکننده امتیازات تعرفهای یا سایر معافیتها قائل میشوند و برای استفاده از این مزیتها، صادرکننده موظف است گواهی کنترل کیفیت کشور مبدأ را برای واردکننده ارسال کند. این تضمین میکند که کالاها واقعاً توی اون کشور تولید میشوند.
رزرو فضای حمل و نقل
صادرکننده به شرکت حمل و نقل مراجعه میکند تا فضای حمل و نقل را برای ارسال کالا رزرو کند. شرکت صادرکننده باید ماهیت و نوع کالای صادراتی، تاریخ ارسال، بندر مقصد و… را به طور کامل مشخص کند.
بستهبندی و حمل و نقل
بعد از انجام کلیه تشریفات قانونی و درخواست فضای حمل و نقل، کالا با دقت بستهبندی میشود و کلیه مشخصات از قبیل وزن ناخالص و خالص، نام و آدرس واردکننده، کشور مبدا و … صادر میشود. بعد از آن تمامی اقدامات لازم برای انتقال کالا به بندر توسط شرکت صادرکننده انجام میشود.
بيمه كالا
صادركننده كالا رو نزدیک شركت بيمهگذار بيمه میكند تا از خطر مفقود شدن يا آسيب ديدن حين ترانزيت کالا محافظت شود و از بروز ضرر بزرگی جلوگیری کند.
ترخیص کالا از گمرک
تو مرحله بعد کالا باید قبل از بارگیری در کشتی از گمرک ترخیص بشود.
دریافت رسید همتا (Obtaining mates receipt)
هنگامیکه کالا توی کشتی بارگیری میشود، کاپیتان کشتی رسید همتا را برای سرپرست بندر صادر میکند.
پرداخت کرایه حمل
رسید همتا توسط نماینده شرکت تسویه میشود و شرکت حمل و نقلی رسید حمل و نقل (C&F) رو به شرکت صادرکننده که بار را ارسال میکند ارائه میدهد. بعد از دریافت رسید، شرکت صادرکننده بارنامهای را صادر میکند که نشون میدهد سازمان حمل و نقل، کالا را برای بردن به مقصد مورد نظر دریافت کرده است.
تهیه فاکتور
بعد از ارسال کالا به مقصد، فاکتوری از کالا تهیه میشود که درون آن فاکتور مقدار کالا و مبلغی که به واردکننده تعلق میگیرد را کامل قید کردهاند.
تضمین پرداخت
در نهایت صادرکننده در مورد ارسال کالا با واردکننده ارتباط برقرار میکند. چون در مرحله بعد در بدو ورود کالا به کشور، واردکننده برای ادعای عنوان کالا و ترخیص آن از گمرک به مدارک خاصی مثل بارنامه، فاکتور، بیمه نامه، اعتبار اسنادی، گواهی مبدا و … نیاز دارد. در نهایت شرکت صادرکننده این اسناد را به همراه بانکدار برای شرکت واردکننده ارسال میکند و به بانکدار دستور میدهد که فقط در صورت قبولی برات (یعنی پرداخت کامل هزینه کالای خریداری شده) مدارک را تحویل بدهند.
کسبوکارها و سازمانهای بزرگ کالا، محصولات و خدماتی را به کشورهای خارجی صادر میکنند تا از مزایای مالی برخوردار شوند مزایایی که از بازار داخلی عایدشان نمیشود. یک محصول یا خدمات زمانی صادر میشود که تقاضا برای آنها در بازارهای خارجی وجود داشته باشد. همچنین محصولات و خدمات به این دلیل صادر میشوند تا مزیت نسبی یک کشور را به رخ دیگر کشورها بکشند. یک کشور از مزیت نسبی کالاهایی برخوردار میشود که منابع طبیعی آن در کشور موجود است.
مزایای صادرات:
+ افزایش مشاغل در یک کشور
+ دستمزدها بالاتر میرود.
+ سطح زندگی بهتر را برای ساکنان کشور به ارمغان میآورد.
+ شرکتهای تولیدی با صادرات کالاهای خود به بازارهای خارجی تجارت خود را گسترش میدهند.
صادرات به عنوان یکی از اجزای اصلی اقتصاد یک کشور محسوب میشود، چرا که یک کشور با فروش کالا و خدمات در بازار خارجی، تولید ناخالص ملی (GDP) خود را تقویت میکند. صادرات در استانها یا ایالتهایی که محدودیتهای تجاری کمتری دارند، بسیار رایجتر است.
کدام یک بهتر است؛ صادرات یا واردات
با گسترش اینترنت و افزایش تعامل بین تاجران، سرمایهگذاران، بازرگانان و کسبوکارهای مختلف، بسیاری از شرکتها و افراد شروع به فعالیت تجاری و رقابت در مقیاس جهانی کردهاند. دو حوزه پرطرفدار در این بستر جهانی، صادرات و واردات هستند. در صادرات، شما باید با مازاد تولیدات داخلی، کالاهای باکیفیت و پرمتقاضی تولید داخل کشور و بازارهای جهانی برای فروش آنها آشنایی داشته باشید. واردات نیز نگاه شما باید به میزان تقاضای داخلی و قیمت و کیفیت محصولات در بازار کشورهای مختلف باشد.
چرا واردات و صادرات کالا مهم است؟
هر کشوری دارای منابع و تولیدات ویژهای است که برخی از آنها مازاد بر مصرف و نیاز داخلی هستند. در عین حال، همین کشور ممکن است برای توسعه و بهبود اقتصاد خود، فاقد منابعی دیگر باشد. به عنوان مثال، درحالی که برخی از کشورها از نظر مواد معدنی و فلزات گرانبها یا سوختهای فسیلی غنی هستند، برخی دیگر با کمبود این منابع طبیعی مواجه هستند. همچنین برخی از کشورها سیستمها، ابزارها و زیرساختهای آموزشی یا مخابراتی یا اطلاعات توسعه یافتهای دارند، درحالیکه برخی دیگر در این زمینهها نیازمند واردات این ابزارها، فناوریها یا خدمات هستند. از سوی دیگر صادرات و واردات کالا فقط هسته اصلی هر کسب و کار بزرگ و موفق نیست؛ بلکه به رشد و گسترش اقتصادهای ملی نیز کمک میکند.
مزایای واردات
منظور از واردات، خرید محصولات یا خدمات از کشوری دیگر و رساندن آنها از طریق سیستمهای حملونقل و شرکتهای واسطه به بازارهای داخلی است. این محصولات یا خدمات در داخل کشور توسط شرکت یا فرد واردکننده به مشتریان ارائه داده میشود و به این ترتیب، گزینههای خرید آنها افزایش مییابد.
+ معرفی محصولات جدید به بازار
وقتی محصولی جدید در چین تولید میشود، اگر برای بازرگانان ایرانی جذاب بهنظر برسد، میتوانند آن را وارد کنند و به مشتریان بالقوه خود معرفی کنند. به لطف گسترش اینترنت، بازرگانان میتوانند تحقیقات بازار را قبل از واردات یک محصول انجام دهند. استفاده از این تکنولوژیها کمک میکند تا تشخیص دهند آیا نیاز واقعی به چنین محصول وارداتی در بازار داخلی وجود دارد یا خیر، بنابراین میتوانند از قبل یک استراتژی بازاریابی موثر ایجاد کنند.
+ کاهش هزینهها
امروزه بسیاری از کسبوکارها، واردات محصولات را انتخاب میکنند آن هم به این خاطر است که هزینه تولید بعضی از کالاها در داخل کشور به دلایل مختلفی مانند: هزینه گران
نیروی کار داخلی یا هزینه گران مواد اولیه بالا باشد. بنابراین در این مواقع، واردات محصولات بسیار مقرونبهصرفهتر از تولید آنها است.
موارد متعددی وجود دارد که کارآفرینان، محصولات باکیفیت مناسب در بازارهای خارجی پیدا میکنند که حتی با احتساب هزینههای کلی واردات، باز هم برای بازارهای داخلی، ارزان هستند. بنابراین کارآفرینان بهجای سرمایهگذاری بر روی ماشین آلات مدرن و گران قیمت تولید، واردات کالا را انتخاب میکنند.
+ امکان مدیریت بخشی از بازار داخلی با استفاده از واردات
یکی از مزایای کلیدی واردات محصولات، فرصت تبدیل شدن به یک رهبر یا فرد بانفوذ و تصمیمگیرنده در بازار صنعت مورد نظر است. این که شما اولین کسی باشید که یک کالای جدید را وارد میکند، به راحتی باعث میشود شما در یک بخش از بازار، پیشرو و تصمیم گیرنده باشید.
+ ارائه محصولات با کیفیت بالا
یکی دیگر از مزایای واردات مربوط به توانایی بازاریابی محصولاتی با کیفیت بالا است. بسیاری از کارآفرینان موفق به خارج از کشور سفر میکنند؛ از کارخانهها و مراکز تخصصی فروش محصولات بازدید میکنند؛ تا محصولاتی با بالاترین درجه کیفیت و بیشترین استانداردها را پیدا کنند و آنها را به کشور خود وارد کنند.
دشواریها و معایب واردات
+ نوسان مداوم نرخ ارز
+ موانع تجاری بهویژه در گمرکات داخل کشور
+ سختی ارتباط با بازرگانان و تولیدکنندگان در کشورهای مختلف
+ وجود موانع زبانی
+ مشکلات حملونقل
+ امکان تاخیر در دریافت کالاها.
مزایای صادرات انواع کالاهای ایرانی
+ باعث میشود شرکتهای تولیدی بهمنظور امکان رقابت در بازارهای خارجی، کیفیت کالاها، خدمات و بستهبندی محصولات خود را افزایش دهند
+ استفاده از ارزهای حاصل از صادرات برای تامین نیازهای وارداتی شرکتهای تولیدی
+ امکان دریافت تسهیلات دولتی برای صادرات
+ وجود بازارهای خارجی متنوع و فرصتهای بسیار صادراتی
+ گسترش ارتباطات تجاری بینالمللی
+ امکان گسترش کانالهای توزیع
+ امکان بهرهگیری از شیوههای آنلاین سفارشگیری برای صادرات محصولات
در نتیجه
مفاهیم اصلی فرآیندها و تفاوتهای صادرات و واردات در همه کشورها مهم است. کشورها باید کالاهایی را که میتوانند تولید کنند صادر و محصولاتی را برای تامین نیاز کشور خود وارد کنند. هر کشوری برای داشتن اقتصادی رو به رشد، بیش از واردات باید تولید و صادرات را در برنامه و دستور کار خود داشته باشد.
به طور کلی دو روش برای صادرات و واردات کالا وجود دارد
۱. روش مستقیم: در آن شرکت مستقیما با خریداران یا تأمین کنندگان خارج از کشور ارتباط برقرار میکند و تمام تشریفات قانونی مربوط به حمل و نقل و تأمین مالی را انجام میدهد.
۲. روش غیر مستقیم: شرکتها در این عملیات مشارکت بسیار کمی دارند و واسطهها همه وظایف را انجام میدهند. بنابراین میتوان گفت در صادرات و واردات غیر مستقیم شرکتها به عنوان طرفین تأمین کننده و فروشنده، تعامل مستقیم باهم ندارند.
این را هم باید در نظر بگیریم که واردات و صادرات دو رکن اصلی در تجارت هستند. هر کشوری کالا و خدماتی را وارد میکند که قادر به تولید آنها نیست یا تولید آنها در داخل با قیمتهای پایین امکان پذیر نیست (واردات این کالا یا خدمات بصرفهتر است تا تولید آن در داخل کشور). بنابراین هر کشوری برای به دست آوردن منافع مالی بیشتر، کالاهایی را صادر میکند که به وفور از آن برخوردار است و فراتر از حد نیاز بازارهای داخلی خود است.
مفاهیم، فرآیندها و تفاوتهای صادرات و واردات در همه کشورها مهم است. کشورها باید کالاهایی را که میتوانند تولید کنند صادر و محصولاتی را برای تامین نیاز کشور وارد کنند. هر کشوری برای داشتن اقتصادی رو به رشد، بیش از واردات باید تولید و صادرات را در برنامه و دستور کار خود داشته باشد.
اساساً دو راه برای واردات – صادرات کالا و ارائه خدمات وجود داره که در این بین صادرات – واردات مستقیم راهیه که شرکتها مستقیماً به خریدارها یا تامینکنندههای خارجی نزدیک میشوند و تمامی تشریفات قانونی مربوط به حمل و نقل و تامین مالی رو انجام میدهند.
اما در صورت انجام صادرات – واردات غیر مستقیم شرکتها مشارکت بسیار کمی توی این عملیات دارن، ولی به جای اون واسطهها تمام وظایف رو انجام میدن، پس توی صادرات غیر مستقیم شرکتها هیچ تعامل مستقیمی با مشتریهای خارج از کشور در صورت صادرات و تامینکنندهها در صورت واردات ندارند.
سوالات متداول
صادرات یا واردات ؛ کدامیک را انتخاب کنیم؟
انتخاب بین دو گزینه صادرات و واردات، به عوامل بسیار متعددی مانند: میزان سرمایه، تواناییهای فردی و شرکتی، میزان ارتباطات بینالمللی، تواناییها در بازاریابی، شناخت محصولات داخلی و تولیدکنندگان داخلی، شناخت بازارهای خارجی و تولیدکنندگان و برندهای خارجی و مواردی از این دست بستگی دارد. درواقع باید به یاد داشته باشیم که هر دو روش صادرات و واردات دارای مزایا و ریسکهایی هستند؛ اما با استفاده از تحقیقات گسترده و نیز استفاده از خدمات مشاوره شرکتهای بازرگانی میتوان بهترین روش را انتخاب کرد.